Στα πλαίσια εκσυγχρονισμού και αναβάθμισης του λιμανιού της Πάτμου εκπονήθηκε στο διάστημα των τελευταίων 10 χρόνων ένα master plan, ένας σχεδιασμός δηλαδή των απαραίτητων έργων.
Η διαδικασία, όσον αφορά την μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων (ΜΠΕ), ολοκληρώθηκε το 2018, με έγκριση από την ΕΣΑΛ (επιτροπή σχεδιασμού και ανάπτυξης λιμένων). Το 2019 το master plan έγινε απόφαση του Συντονιστή της Περιφέρειας Ν.Αιγαίου.
Εκκρεμεί ακόμη προεδρικό διάταγμα που θα ρυθμίζει θέματα αιγιαλού-παραλίας στην περιοχή, καθώς και χρήσεις γης, εφ’ όσον προβλέπονται έργα εκτός της ζώνης λιμένα και επί του αιγιαλού. Εκκρεμεί επίσης έγκριση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου, καθ’ όσον η νήσος Πάτμος διέπεται ολόκληρη από καθεστώς ειδικής προστασίας.
Επιπλέον τα προβλεπόμενα έργα θα πρέπει να εξασφαλίσουν και την απαιτούμενη χρηματοδότηση.
Ο Σύλλογός μας που υφίσταται εδώ και 3 μήνες μελέτησε τα δύο αναφερόμενα κείμενα μαζί με τα συνοδευτικά έγγραφα και κατέληξε στα εξής:
Είμαστε μεν υπέρ της κρουαζιέρας και όλων των άλλων μορφών τουρισμού που δύνανται να παράγουν εισόδημα για τους κατοίκους του νησιού, αλλά χωρίς να βλάπτουν την φυσιογνωμία και το κάλλος του που αποτελεί, διαχρονικά, την κύρια αξία για την προσέλκυση ποιοτικού τουρισμού.
Το νησί μας που έχει παράδοση από το ’60 στην κρουαζιέρα μπορεί να ανταποκριθεί με τον τρόπο που το έκανε ως τώρα στην μηδαμινή αύξηση των αφίξεων που προβλέπουν οι μελετητές του έργου για τα επόμενα 25 χρόνια, ήτοι αύξηση από 102.204 το 2013 σε 151.988 επιβάτες, το 2038. Ήδη το 2016 η υφιστάμενη προβλήτα εξυπηρέτησε 124.476 επιβάτες, σύμφωνα με τα στοιχεία του Λιμεναρχείου.
Θεωρούμε κατ’ αρχήν την κατασκευή της προβλήτας ως έργο περιττό. Πρόκειται για μεγάλη και αχρείαστη επέμβαση στο περιβάλλον του νησιού. Προβλέπεται να επιχωματωθεί και επομένως να τσιμεντοποιηθεί έκταση 3200 τ.μ. στο ύψος του Φάρου και νότια, για τις ανάγκες των κρουαζιερόπλοιων.
Θα χρησιμοποιηθεί ως χώρος προσωρινής στάθμευσης και ελιγμών των πούλμαν και ταξί που εξυπηρετούν τους τουρίστες. Επιπλέον επί της έκτασης θα κτισθούν: οίκημα για ελέγχους Schengen, τουαλέττες και στέγαστρα για τους τουρίστες, κιόσκι πληροφοριών. Στη νότια προέκταση αυτού του χώρου, θα κατασκευαστεί προβλήτα επί πασσάλων σε έκταση 220μ., θα φτάνει δηλαδή μέχρι την Αγία Λεφανού. Μπορεί κανείς να φανταστεί την ανεπιστρεπτί αλλοίωση του φυσικού τοπίου, αιγιαλού και παραλίας, την επιβάρυνση της κυκλοφορίας σε δρόμο πολυσύχναστο, τους κινδύνους για την δημόσια υγεία.
Από τα πλέον αναφερόμενα αξιοθέατα του νησιού για τους επισκέπτες του είναι η πρώτη εντύπωση από την γραφικότητα του λιμανιού και την επιβλητικότητα της εικόνας που αντικρύζουν προς την Μονή και την Χώρα.. Αυτή η εικόνα καταστρέφεται δια παντός από μια τέτοια κατασκευή και επιδεινώνεται από την παρουσία ενός τεράστιου κρουαζιερόπλοιου 220μ.(κρύβεται ο βράχος της Αγ. Παρασκευής και η πλαγιά μέχρι τη Χώρα).
Η αξία του ιδιαίτερου φυσικού κάλλους της Πάτμου θα πρέπει να προστατεύεται και προστατεύεται από νόμους που έχει κατά καιρούς θεσπίσει η ελληνική Πολιτεία. Η τουριστική ανάπτυξη δεν μπορεί να αγνοήσει την ανάγκη διατήρησης της φυσιογνωμίας του νησιού και οι αρμόδιες τοπικές αρχές θα πρέπει να είναι οι πρώτες που θα την υπερασπίζονται ως κόρην οφθαλμού.
Στη συνέχεια για να εξυπηρετηθεί η διαδρομή των αυτοκινήτων προβλέπεται ευθυγράμμιση του S που κάνει ο δρόμος από το καφέ Αμμάν ως την στροφή, δεύτερη δηλαδή τσιμεντοποίηση, κατάργηση της παραλίας και θέσεις προσωρινής στάθμευσης μπροστά από το «Τσιπουράδικο».
Ας μετρηθούν οι επιχειρήσεις, οι οποίες θίγονται από τις προβλεπόμενες διευθετήσεις, μαζί με την αλλοίωση του περιβάλλοντος. Και κυρίως η υποβάθμιση της ποιότητας ζωής των κατοίκων της περιοχής που θα υποστούν την πίεση του κυκλοφοριακού, την ρύπανση της ατμόσφαιρας, την ηχορύπανση από ένα μεγαθήριο που θα παραμένει για ώρες με αναμμένες μηχανές.
Η ανεπανόρθωτη επέμβαση στο συγκεκριμένο σημείο του λιμανιού θα δημιουργήσει εικόνα και συνθήκες αστικού λιμένα, ανάλογης του Πειραιά, για τα μέτρα της Πάτμου.
Να αναλογιστούμε αν έχουμε το δικαίωμα να κληροδοτήσουμε στην ερχόμενη γενιά ένα κακοποιημένο ανεπανόρθωτα περιβάλλον.
Οι μελετητές του έργου, βεβαίως, τονίζουν επανειλημμένα ότι το πρόβλημα κυκλοφορίας του νησιού δεν μπορεί να λυθεί παρά μόνον με την κατασκευή περιφερειακού δρόμου που θα παρακάμπτει την παραλιακή της Σκάλας.
Προσωρινά προτείνουν λύσεις – μπαλώματα που προβλέπουν δρόμο διπλής κατεύθυνσης με πεζοδρόμια δεξιά-αριστερά, πράγμα αδύνατο με την υπάρχουσα δόμηση, παρά μόνον αν γίνουν απαλλοτριώσεις-γκρεμίσματα.
Αυτό που δεν προβλέπουν είναι η δυνατότητα στάθμευσης των πούλμαν στον χώρο της Αποκάλυψης και στην Χώρα για την επίσκεψη στην Μονή. Ήδη είναι προβληματική και δημιουργεί συνθήκες κινδύνου για την κυκλοφορία.
Θα πρέπει να φανταστούμε την μαζική έξοδοτουριστικών λεωφορείων, ταξί και άλλων τροχοφόρων εξυπηρέτησης του κρουαζιερόπλοιου από την τεράστια πλατφόρμα αποβίβασης /επιβίβασης των 3.200 τ.μ. και την διέλευσή τους από το Κονσολάτο .
Πιστεύουμε ότι δεν θίγονται αρνητικά οι επιχειρήσεις και η ποιότητα ζωής των κατοίκων της περιοχής;
Θεωρούμε ότι θα είναι μια συνθήκη αρεστή στους ήδη διαμένοντες παραθεριστές και ότι η μαζικότητα αυτή δεν υποβαθμίζει την ποιότητα του προσφερόμενου τουριστικού προϊόντος;
Θεωρούμε -το σημαντικότερο-ότι έχουμε τις υποδομές να ανταποκριθούμε στις ανάγκες που θα προκύψουν;
Ο Σύλλογός μας πιστεύει ότι οι υποδομές της Πάτμου είναι ανεπαρκείς για τους ίδιους τους κατοίκους της και ότι τα έργα που θα βελτιώσουν τις υποδομές έχουν προτεραιότητα έναντι όλων των άλλων. Η βελτίωση της ύδρευσης, της αποχέτευσης, της διαχείρισης των σκουπιδιών, της υγειονομικής κάλυψης θα αναβαθμίσει το επίπεδο των προσφερόμενων τουριστικών υπηρεσιών.
Ακόμα πιστεύουμε ότι έργα τέτοιου χαρακτήρα, προκειμένου να υποστηριχθούν ως ωφέλιμα για την πλειονότητα των κατοίκων, θα έπρεπε να στηρίζονται σε οικονομικές μελέτες που θα αποδεικνύουν την χρησιμότητά τους. Αυτό που βλέπουμε, κατ’ αρχήν, είναι ότι ο αριθμός των επωφελούμενων από την αύξηση του συγκεκριμένου τύπου κρουαζιέρας είναι δυσανάλογα μικρός με το κόστος – υλικό και ανθρώπινο– που θα επιφέρει το έργο. Δεν είναι δυνατόν να προχωράει κανείς σε επεμβάσεις τέτοιου μεγέθους με επιχειρήματα αστήρικτα που μιλούν χωρίς στοιχεία για οικονομική ανάπτυξη.
Ήδη σήμερα οι εξελίξεις έχουν διαφοροποιήσει τα δεδομένα και η τάση που παρατηρείται είναι η εγκατάλειψη των μεγάλων μαζικής προσφοράς(βραχιολάκι, all inclusive) κρουαζιερόπλοιων και η στροφή προς μικρότερα πολυτελή.
Η κρουαζιέρα επίσης ως τρόπος διακοπών είναι ευαίσθητη και ευεπηρέαστη από παράγοντες πολλές φορές απρόβλεπτους και ανεξέλεγκτους.
Η Πάτμος ως τουριστικός προορισμός θα πρέπει να διατηρήσει την ποιότητα που προσφέρει σήμερα και να μην την θυσιάσει στο βωμό της πιθανολογούμενης αύξησης των οικονομικών μεγεθών.
Το μέγεθος του νησιού, τόσο σε έκταση όσο και σε πληθυσμό, δεν αντέχει μιας τέτοιας κλίμακας επέμβαση στο ευαίσθητο οικοσύστημά του. Το έργο είναι δυσανάλογο με την φέρουσα ικανότητα της Πάτμου. Έπρεπε να έχει προηγηθεί τεχνική μελέτη.
Κάνουμε έκκληση στους εμπλεκόμενους με τις σχετικές αποφάσεις να επανεξετάσουν την άποψή τους για την ανάγκη κατασκευής της προβλήτας για κρουαζιερόπλοια 220μ. και να αναρωτηθούν αν το μέγεθος αυτού του τόπου επιτρέπει επεμβάσεις σαν αυτήν.
Eπίσης δηλώνουμε ότι είμαστε διαθέσιμοι, ανά πάσα στιγμή, να συνεργαστούμε με τον Δήμο και όλους τους εμπλεκόμενους φορείς για τις καλύτερες δυνατές λύσεις στα προβλήματα της Πάτμου.
ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ
Από την σελίδα 35 ως το τέλος (15 σελίδες) η απόφαση του Συντονιστή της Περιφέρειας Ν.Αιγαίου ασχολείται με τα «μέτρα και τους περιορισμούς που πρέπει να λαμβάνονται για την ελαχιστοποίηση και την αντιμετώπιση των δυνητικών περιβαλλοντικών επιπτώσεων».
Αναφέρει ρητά ότι ο φορέας του έργου, το ΔΗΛΙΤΑΠ, φέρει ακέραιη την ευθύνη για την τήρηση των περιβαλλοντικών όρων.
Αναφέρει επίσης ότι «το κόστος του συνόλου των έργων, δράσεων και παρεμβάσεων που προκύπτουν από τους περιβαλλοντικούς όρους, περιορισμούς και ρυθμίσεις βαρύνουν τον φορέα του έργου».
Το σύνολο των προβλέψεων , νόμων και υποχρεώσεων του ΔΗΛΙΤΑΠ καλύπτει 15 σελίδες.
Προβλέπει μεταξύ άλλων μετρήσεις βυθού και ατμόσφαιρας ανά εξάμηνο, με τα ανάλογα μηχανήματα και ορισμό υπευθύνων για τις σχετικές ενέργειες.
Το ερώτημα που προκύπτει από την ανάγνωση όλων αυτών είναι: με τι προσωπικό, τι μέσα, ποια τεχνογνωσία και κυρίως με τι κονδύλια θα αντιμετωπιστεί ένα τέτοιο βάρος ευθύνης. Επίσης ο φορέας του έργου, το ΔΗΛΙΤΑΠ, είναι νομικά υπεύθυνος και έχει την πλήρη περιβαλλοντική ευθύνη κατά την διάρκεια της κατασκευής και λειτουργίας του όλου έργου. Ακόμα το ΔΗΛΙΤΑΠ είναι υποχρεωμένο να παραλαμβάνει και να διαχειρίζεται τα απόβλητα των πλοίων. Έχει μάλιστα αποφασίσει και αναλάβει την υποχρέωση (41/2015) να συντάξει σχετικό σχέδιο, μετά την ολοκλήρωση των εργασιών του ΧΥΤΑ και της εγκατάστασης του βιολογικού καθαρισμού λυμάτων.
Υπάρχει τέτοιο σχέδιο;
Μελετώντας όλες αυτές τις παραμέτρους δημιουργείται η πεποίθηση ότι για όσα χρόνια χρειαστούν για την κατασκευή του έργου και την λειτουργία και συντήρησή του ο Δήμος Πάτμου δεν θα έχει χρόνο, χρήματα και ανθρώπους να ασχοληθούν με τίποτα άλλο.
Η ανάληψη μιας τέτοιας ευθύνης είναι δυσανάλογη και με τα ανθρώπινα μέτρα του νησιού.
Τελευταίο αλλά σημαντικό, δεν υπάρχει πρόβλεψη για χρηματοδότηση του έργου και επομένως σοβαρός κίνδυνος να μετατραπεί το νησί σε ένα διαρκές εργοτάξιο που θα είναι ό,τι χειρότερο για την ποιότητα ζωής των κατοίκων και βεβαίως για την τουριστική εικόνα της Πάτμου.
Συμπεραίνουμε ότι είναι έργο κακοσχεδιασμένο, χωρίς όλες της περιβαλλοντικές και οικονομοτεχνικές μελέτες που απαιτούνται, ένα έργο που παραβλέπει το καθεστώς προστασίας του νησιού, μια επέμβαση απολύτως δυσανάλογη προς την κλίμακα μεγέθους της Πάτμου.
Η πρόεδρος του προσωρινού Δ.Σ.
Ιωάννα Μέμου-Φαρμακάκη
Ο Γραμματέας
Γεώργιος Καμίτσης
0 Σχόλια