«Τα μονοπάτια των παλιών, των μπροστινών γεφύρια.»
Το διήμερο 08 και 09 Μαΐου 2024 έγινε, στη Σκάλα Πάτμου, το σεμινάριο που οργάνωσε ο Σ.Π.Π.Π. Ιππόκαμπος. Το σεμινάριο πραγματοποιήθηκε, προκειμένου να ενταχθεί το σχεδιαζόμενο δίκτυο μονοπατιών της Πάτμου στο πανευρωπαϊκό δίκτυο πιστοποιημένων διαδρομών της ERA (European Ramblers Association). Στόχος της εκπαίδευσης των 11 ατόμων που πήραν μέρος ως εκπαιδευόμενοι ήταν η εκμάθηση των απαιτούμενων προδιαγραφών πολύ υψηλού επιπέδου που τίθενται ως προϋπόθεση για την ένταξη της Πάτμου στο πανευρωπαϊκό δίκτυο. Πρότυπο του Συλλόγου μας στην προσπάθεια, η πρωτοποριακή δουλειά του δικτύου μονοπατιών της Άνδρου που έχει λάβει πιστοποίηση από την ERA για 100.000 χλμ (www.androsroutes.gr)
Με εκπαιδευτές τον Ruben Jordao από την Πορτογαλία και την Όλγα Καραγιάννη από την Άνδρο, μπήκαμε στο πνεύμα της σωστής οργάνωσης ενός δικτύου μονοπατιών. Καταλάβαμε ότι, όπως δεν παίζει κανείς με τη θάλασσα, άλλο τόσο δεν παίζει με το βουνό. Η Πάτμος βέβαια δεν έχει βουνά αλλά οι κίνδυνοι για έναν πεζοπόρο υπάρχουν, και σ’ αυτό ακριβώς το σημείο ήρθε να δώσει λύσεις το σεμινάριο. Ο πεζοπόρος που θα επισκεφθεί το νησί μας, έχοντας στο νου του ότι μπορεί να απολαύσει βόλτες στο αιγαιοπελαγίτικο τοπίο, θέλει να είναι σίγουρος ότι τηρούνται οι προδιαγραφές ασφάλειας στα προτεινόμενα μονοπάτια. Αντιληφθήκαμε λοιπόν τη σημασία της σωστής σήμανσης των διαδρομών, με υλικά ανεξίτηλα που αντέχουν στη φθορά του χρόνου, με σαφή σύμβολα κατεύθυνσης, με πληροφορίες ακριβείς για το χρόνο, τις απαιτήσεις, τις εκπλήξεις των διαδρομών. Όταν καλείς κάποιον να απολαύσει διαδρομές στον τόπο σου, θα πρέπει να του εξασφαλίσεις ότι δεν θα χαθεί ούτε θα βρεθεί σε άλλο μέρος από αυτό που επέλεξε. Θα πρέπει να του εξασφαλίσεις ακόμα την ασφάλεια που απαιτείται σε περίπτωση ατυχήματος. Να είσαι προετοιμασμένος για άμεση βοήθεια.
Καταλάβαμε και βεβαιωθήκαμε για τη σημασία που δίνουμε ως περιβαλλοντικός Σύλλογος στις κακοποιητικές ανθρώπινες παρεμβάσεις. Ναι, τα σύρματα και οι κολώνες της ΔΕΔΗΕ βλάπτουν το τοπίο. Είχαμε την πεποίθηση ότι η Πάτμος διαθέτει μια παρθένα φύση και ένα τοπίο συγκλονιστικό. Η πεποίθησή μας κατέρρευσε!Αναζητώντας σημεία με πανοραμική θέα που ορίζεται ως σημείο ακτίνας θέασης 90° και ανοικτής σε μήκος θέασης 2 χλμ., διαπιστώσαμε ότι ήταν σχεδόν αδύνατον να βρούμε τέτοια σημεία στις διαδρομές γιατί η θέα εμποδιζόταν παντού από τα σύρματα και τις κολώνες ηλεκτροφωτισμού.
Να λοιπόν ποια είναι η σημασία των διαμαρτυριών – που για κάποιους ήταν ακατανόητοι – για τις κολώνες και τα σύρματα στο παρθένο ως τότε τοπίο του Λιβαδιού Γερανού. Να γιατί είναι έργο πνοής η υπογειοποίηση των καλωδίων σε όλο το νησί και όχι η υπέρογκη δαπάνη για ένα έργο αχρείαστο, όπως η προτεινόμενη προβλήτα για κρουαζιερόπλοια.
Διαπιστώσαμε επίσης ότι η καταστροφή των παλαιών καλντεριμιών του νησιού υποβίβασε την ποιότητα των μονοπατιών μας και ότι, αν θέλουμε να την αναβαθμίσουμε, θα πρέπει να αποκαλύψουμε – όπου είναι δυνατόν – τα καλυμμένα με τσιμέντο καλντερίμια και να αποκαταστήσουμε τις ζημιές σε όσα έχουν σωθεί. Η πιστοποίηση απαιτεί φυσικό έδαφος ως ανώτερη βαθμίδα ποιότητας διαδρομής και σε αυτό περιλαμβάνονται τα ιστορικά μονοπάτια (καλντερίμια).
Η Πάτμος, πέρα από το φυσικό τοπίο, έχει να επιδείξει πάμπολλα για το μέγεθός της μνημεία του παρελθόντος. Αν όμως κάτι δεν είναι ορατό στον επισκέπτη, αν η ταυτότητά του είναι άγνωστη, δεν μπορεί βέβαια να λειτουργήσει η πληροφορία. Χωρίς ενημερωτικές πινακίδες, οι τόσες και τόσες εκκλησίες του νησιού παραμένουν αόρατες ή στο ημίφως για τον επισκέπτη. Οφείλουμε να αναδείξουμε αυτό τον πλούτο μνημείων που διαθέτει το νησί – που άφησε άναυδους τους δυο εκπαιδευτές μας – και να προσφέρουμε τα απαραίτητα στοιχεία ταυτότητας των μνημείων μας. Για την πιστοποίηση, αν δεν υπάρχουν ενημερωτικές πινακίδες συγκεκριμένων προδιαγραφών, το μνημείο δεν μετράει (δεν μπορεί να συμπεριληφθεί στον κατάλογο).
Η Πάτμος μπορεί να είναι μικρή αλλά έχει μεγάλο πλούτο φυσικών διαδρομών που αν αναδειχτούν σωστά, θα γίνει ελκυστικός προορισμός σε όλη τη διάρκεια του χρόνου για περιπατητές από όλη την Ευρώπη, καθώς θα ενταχθεί σε ένα δίκτυο ποιοτικών διαδρομών με την εγγύηση της ERA (European Ramblers Association). Για τον Ιππόκαμπο αυτό είναι ένα στοίχημα για το οποίο θα δουλέψουμε, όσο μπορούμε, ελπίζοντας ότι θα αγκαλιάσουν την προσπάθειά μας όλο και περισσότεροι.
Στόχος μας είναι να αυξηθεί ο αριθμός των ντόπιων που θα μάθουν περπατώντας τα κρυμμένα μυστικά της πατμιακής φύσης. Να μην υπάρχει νέος που να μην έχει απολαύσει τον Απορθιανό!
Για τους παλιότερους τα μονοπάτια ήταν οι μοναδικοί δρόμοι τους, για μας σήμερα είναι η επαφή με τη φύση και τα χειροποίητα έργα των προγόνων. Τα χνάρια τους!
Γιάννα Μέμου
0 Σχόλια