Δημοσιεύθηκε στις 02/12/2014 στα ΠΑΤΜΙΑΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ
«Η ιστορία είναι φιλοσοφία μέσω παραδειγμάτων» διδάσκει ο Αθηναίος ιστορικός Θουκυδίδης. Δυστυχώς κοινός τόπος και παραδοχή είναι πως οι ιστορικοί και αυτοί που φέρονται ως τέτοιοι στην εποχής μας την έχουν αναγάγει κατά το δοκούν σε σημείο αναφοράς που τους εξυπηρετεί…
Ποιος θυμάται και τιμά στο νησί μας τον Ιερό Λόχο που με τους υπέροχους αγώνες του και με τις θυσίες των αξιωματικών και των οπλιτών του, συντέλεσε μαζί με την εξαίρετη δράση του Πολεμικού μας Ναυτικού, στην απελευθέρωση της Δωδεκανήσου και την επιστροφή και ενσωμάτωσή της στη μητέρα Ελλάδα.
Διοικητής του ο Συνταγματάρχης Πεζικού Χριστόδουλος Τσιγάντες που με τον τότε διοικητή του Βρετανικού Συντάγματος S.A.S (Special Air Service) και με την έγκριση του Ελληνικού Γενικού Στρατηγείου Μέσης Aνατολής, συμφώνησαν το Νοέμβριο του 1942, να εγκατασταθεί στο Καμπρίτ της Αιγύπτου και αφού τέθηκε υπό Διοίκηση αυτής της Ειδικής Μονάδας άρχισε να εκπαιδεύεται για εκτέλεση καταδρομικών επιχειρήσεων στα μετόπισθεν του αντιπάλου, Γερμανοϊταλικών δυνάμεων και μέχρι το καλοκαίρι του 1945, ο Ιερός Λόχος αναπτύχθηκε στα νησιά του Αιγαίου και σε μερικά της Δωδεκανήσου και από τον Μάιο του 1945 να προσβάλλει με καταδρομικές ενέργειες τις γερμανικές φρουρές, που είχαν αποκοπεί στα νησιά, κατά την αποχώρηση των Γερμανών από την Ελλάδα.
Τον Μάρτιο του 1945 φτάνει στην Πάτμο ο νεαρός ανθυπολοχαγός στον Ιερό Λόχο Μιχαήλ Β. Οικονομάκος. ( «Έφυγε» από τη ζωή τον Οκτώβριο του 2007 σε ηλικία 84 χρόνων). Ως στρατιωτικός, εκτός από τον Ιερό Λόχο, υπηρέτησε στον Εμφύλιο Πόλεμο, στον πόλεμο της Κορέας, ενώ ήταν από τους πρώτους Έλληνες αξιωματικούς που πάτησαν στο νησί της Κύπρου μετά την ανεξαρτησία του το 1960. Μετά την αποστρατεία του την δεκαετία του ’70 συνέγραψε μια σειρά βιβλίων . Είχα την χαρά το 1992 να συναντήσω τον Στρατηγό στην Αθήνα και να ηχογραφήσω μια συνέντευξη για την εκπομπή της ΕΡΑ Ρόδου «Αντίλαλοι απ΄ τα Δωδεκάνησα» και ένα αφιέρωμά της στην άγνωστη ιστορία της Δωδεκανήσου.
Η συνέντευξη είναι αποκαλυπτική. (Βλ και το βιβλίο του Από την Αφρική στον Εβρο, Αθήνα 1979).
«Αφού κάναμε διάφορες επιχειρήσεις στα Δωδεκάνησα και στα άλλα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου, και αφού μετεφέρθη η βάσις μας στη Χίο, αρχές Μαρτίου του 1945, έλαβα τη διαταγή να πάω στην Πάτμο» αναφέρει ο Στρατηγός ξεκινώντας την εξιστόρηση του και συνεχίζει: «Η εντολή του Διοικητή μου, του 3ου Τμήματος της πρώτης μοίρας, του Ιερού Λόχου Ταγματάρχη Πυροβολικού Παύλου Δημόπουλου ήταν, να εγκαταστήσω την περίπολό μου εκεί, και να συλλέγω πληροφορίες από τη Λέρο, διότι η Λέρος ήτο βάσις και την κατείχαν οι Γερμανοί. Πήρα τρεις άνδρες μου και πήγα. Ο δεκανέας Ιωάννης Δασκαλόπουλος, εγκαταστάθηκε στο Μοναστήρι που ήταν ο ασύρματος. Οι άλλοι δύο βοηθοί μου ήταν ο ανθυπολοχαγός Σπυρίδωνας Μαρκόπουλος και ο λοχίας Στέλιος Γκιόκας. ( Σ.Σ. Παντρεύτηκε αργότερα την Πάτμια Δέσποινα Τσάκωνα).
Στην Πάτμο δεν υπήρχαν Γερμανοί, σε αντίθεση με τη Λέρο. Υπήρχε όμως πάντοτε ο φόβος να έρθουν και για το λόγο αυτό όταν πήγα εκεί οργάνωσα μερικούς πολίτες ως ΤΕΑ όπως τα λέμε σήμερα, ως εθνοφρουρά οι οποίοι να μπορούν να μου δώσουν πληροφορίες. Οργάνωσα και τσοπάνηδες που ήσαν σε διάφορους κάβους σε διάφορα λιμανάκια.΄ Ήταν τα “μάτια του νησιού”. Αρχηγός των πολιτών ήταν ο Σταύρος Βοριάς. Έτσι οργανώσαμε την άμυνα του νησιού. Μερικοί Καλύμνιοι βουτηχτάδες, που πήγαιναν στη Λέρο και ψαρεύανε μου έφερναν επίσης πολύτιμες πληροφορίες. Είχαν τη δυνατότητα να πουλάνε ψάρια στους Γερμανούς και να μαθαίνουν… νέα τους. Αυτές τις πληροφορίες τις
έστελνα με σήμα στη βάση μας. Μας έλεγαν τόσοι είναι οι Γερμανοί στη Λέρο , πεινάνε, υποφέρουν κλπ». Απαντώντας σε σχετικό ερώτημά μου ο κ. Οικονομάκος λέει πως «οι Γερμανοί δεν εμφανίστηκαν εκείνη την περίοδο στην Πάτμο αλλά έπρεπε να έχουμε το νου μας» υπογραμμίζει:
«Περισσότερο η παρουσία μας εκεί ήταν για να υπάρχει το Ελληνικό Κράτος. Η Πάτμος για μένα ήταν Ελλάδα, όπως η Χίος και η Σάμος.
Θυμάμαι στις 25 Μαρτίου έγινε ολόκληρη τελετή και μάλιστα μίλησα πάνω στη Χώρα. Στην Πάτμο έμεινα δύο μήνες. Κάποια μέρα μέσα στο λιμάνι βρέθηκε, μαζί με τα Καλύμνικα καΐκια που μου έφερναν πληροφορίες, και ένα καΐκι Αγγλικό με κομάντος, που έκαναν ρεσάλτα σε αντίστοιχα Γερμανικά πλοία. Οι ημιολίες. Οι Καλύμνιοι ψαράδες θέλησαν να πουλήσουν και στους Άγγλους μερικά ψάρια. Ένας ναυτικός δεν μπήκε μέσα στο καΐκι τους από το μαδέρι αλλά πήδηξε από την κουπαστή. Οι Άγγλοι αιφνιδιάστηκαν, δεν ήξεραν τι ήτανε και του έδωσαν ένα χαστούκι διώχνοντας τον κακήν κακώς.
Αυτός διαμαρτυρήθηκε έβαλε τις φωνές, βγήκε έξω και μαζεύτηκε κόσμος. “Κάτι συμβαίνει στην παραλία” μου είπαν. Όταν πλησίασα είδα τον κόσμο να τρέχει ανάποδα, ο δάσκαλος να φωνάζει, και οι Άγγλοι να έχουν στρέψει τα πολυβόλα εναντίον τους. Ήταν ένας ταγματάρχης Άγγλος εκεί, της υπηρεσίας που τροφοδοτούσε τα νησιά με διερμηνέα έναν Κύπριο δεκανέα, και μου εξήγησε: “Και καλά, του λέω, πρέπει να στρέψουμε τα πολυβόλα απάνω στον κόσμο. Είναι Έλληνες αυτοί οι άνθρωποι όπως και μείς. Τα νησιά είναι Ελληνικά και δεν πρέπει να συμπεριφέρεστε έτσι. ” “Δεν είναι Ελληνικά τα νησιά” μου λέει. “Πώς δεν είναι Ελληνικά του απαντώ εγώ. Οι κάτοικοι είναι Έλληνες, ελληνικά μιλάνε η θρησκεία τους είναι ορθόδοξη”. “Όχι” επέμενε, “αν γίνουν ελληνικά θα γίνουν έπειτα από δημοψήφισμα. ” Έγινα έξω φρενών και του λέω ψύχραιμα: “Θέλεις να δεις τίνος είναι τα Δωδεκάνησα; ” Μου λέει “ναι”. Το τελωνείο, η καζάρμα που λέγαμε στην παραλία, έχει δύο πύργους.
Στον έναν υψωνόταν η Ελληνική σημαία στον άλλο η Αγγλική . Λέω στον Γκιόκα που ήταν ναυτικός: “Μάινα την σημαία την Αγγλική! “. Τρέχει και την κατεβάζει και μένει μόνο η Ελληνική. “Βλέπεις τίνος είναι τα Δωδεκάνησα; ” Δεν μίλησε και έφυγε.
Την άλλη μέρα επιστρέφοντας από τη Λειψώ όπου είχα μεταβεί για να μεταφέρω Ιταλούς αιχμαλώτους που οι Γερμανοί δεν μπορούσαν να ταΐσουν, έρχεται ο ασυρματιστής και μου φέρνει ένα σήμα: “Εξαιρετικώς απόρρητον. Παραδώσατε καθήκοντά σας περιπολάρχου.
Εδημιουργήθησαν αντιβρετανικαί ενέργειαι. Εθνικαί ανάγκαι υπαγορεύουν τούτο. Οικονομάκος παραδώσει εις Μαρκόπουλον και επιστρέψει ημίν πρώτον μέσον. “
Πράγματι το βράδυ επήγα στο EM-EL αυτό με το οποίο είχα φέρει τους αιχμαλώτους από τη Λειψώ για να με πάει στη Σύμη όπου ήταν η βάση μας. Την ώρα που πήγα να μπω μου λέει ο Άγγλος κυβερνήτης του “όχι εδώ, στο καϊκι” που ήταν δεμένο πίσω. Σούρουπο φεύγουμε από την Πάτμο αφού αποχαιρέτησα με συγκίνηση τον κόσμο. Όταν νύχτωσε και περνούσαμε έξω από τη Λέρο μου λέει ο κυβερνήτης του καϊκιού που ήταν μόνος του και είχε και έναν μικρό για βοηθό του πως μας είχαν κόψει οι Άγγλοι το σχοινί και μας είχαν αφήσει έρμαια των Γερμανών.
Ο Άγγλος ταγματάρχης είχε μεταφέρει ως φαίνεται τα διαδραματισθέντα την προηγούμενη στο νησί. Για να μην τρομάξει όμως ο κυβερνήτης του καϊκιού του είπα πως ο καπετάνιος θα πηγαίνει σε άλλη αποστολή. Και έτσι σιγά – σιγά με καλό καιρό και αφού δεν συναντήσαμε κανένα Γερμανικό πλοίο στο δρόμο μας φτάσαμε στη Σύμη. Από εκεί ο διοικητής μου ο Παύλος ο Δημόπουλος με στέλνει στη Χίο: «Θα πας εκεί γιατί είσαι ο υπ΄ αριθμόν ένα κίνδυνος της Αγγλίας» μου λέει ζητώντας μου εξηγήσεις…. Ο Συνταγματάρχης Θ. Κετσέας στη Χίο μου έδωσε 15 μέρες άδεια και μου ζήτησε να καθίσω 15 μέρες επιπλέον μέχρι να ξεχαστεί το επεισόδιο της Πάτμου και ύστερα από περίπου τέσσερα χρόνια φτάνω στο σπίτι μου.» Ο λαός της Πάτμου κατάλαβε τι είχε συμβεί; ρωτώ τον ήρωα μας. «Βέβαια, ένας από τους μάρτυρες ήταν και ο γιατρός ο Παρίσης ο Καστής. Μάλιστα θυμάμαι πως φώναξα, όταν ο κόσμος έτρεχε στο λιμάνι για να αποφύγει τα πολυβόλα, “καλύτερα οι σφαίρες στο στήθος σας παρά στην πλάτη”. Και έτσι πήραν θάρρος και σταματήσανε». Και ο επίλογος από τον ίδιο το Στρατηγό Μιχαήλ Β. Οικονομάκο:
«Εάν δεν υπήρχε ο Ιερός Λόχος στα Δωδεκάνησα, θα μπορούσαμε να είχαμε αγγλοϊταλική κατοχή αφού τα Δωδεκάνησα οι σύμμαχοι μας τα παζάρευαν πότε στους Τούρκους πότε στους Ιταλούς».
Αριστείδης Ε.Μιαούλης
0 Σχόλια