Κρουαζιέρα, κόστος-όφελος

του Νικόλαου Μωραΐτη, ιδρυτικού μέλους του Ιππόκαμπου

Μας ενδιαφέρει  πολύ  η ενημέρωση των κατοίκων του νησιού μας  να είναι πεντακάθαρη ως προς την θέση μας για την νέα προβλήτα των κρουαζιερόπλοιων και  γι’ αυτό παραθέτουμε τα κύρια σημεία των  θέσεών μας επί του θέματος.

 Α.- Ο σύλλογος μας είναι υπέρ της κρουαζιέρας και όλων των άλλων μορφών τουρισμού που δύνανται να παράγουν  εισόδημα για τους κατοίκους μας, χωρίς να βλάπτουν την φυσιογνωμία και το κάλλος του νησιού που αποτελεί διαχρονικά το κύριο προϊόν για την προσέλκυση ποιοτικού τουρισμού.

Β.- Ο σύλλογός μας είναι καθαρά εναντίον της κατασκευής της προβλήτας επειδή 

Από τις  αποφάσεις 

α) της Ε.Σ.Α.Λ 76/09/31-10-2018 και

β) της Γενικής Διεύθυνσης Περιβαλλοντικής πολιτικής  και Χωρικού Σχεδιασμού με στοιχεία (αριθμό πρωτοκ. 53315 /16.10.2019 )

προκύπτουν τα εξής: 

1.-Οι μελετητές  του έργου,  στις σελίδες 88 και 89  της απόφασης Ε.Σ.Α.Λ, στην παράγραφο   α) Οδική παράκαμψη  Οικισμού Σκάλας , αναφέρουν μεταξύ άλλων <<…..Παρ’ όλα αυτά, αμετακίνητη άποψη των μελετητών  είναι η ανάγκη δημιουργίας οδικής παράκαμψης του οικισμού της Σκάλας, επειδή η κυκλοφοριακή λειτουργία του παραλιακού δρόμου, κατά τους θερινούς  ιδίως μήνες , δεν μπορεί  να συνεχιστεί  όπως σήμερα, τόσο για λόγους λειτουργίας της αστικής  περιοχής,  όσο και για λόγους  οδικής ασφάλειας  πεζών και οχημάτων (κατοίκων, τουριστών και χρηστών Λιμένα)  >>>

Εξ αυτού είναι  προφανές  ότι προτεραιότητα έχει   το έργο της οδικής παράκαμψης  του οικισμού της Σκάλας  και μετά η κατασκευή  οποιασδήποτε μορφής πλατφόρμας/προβλήτας   που δεν θα επιβαρύνει την παραλιακή   κυκλοφορία και δεν  θα αλλοιώνει την φυσιογνωμία του νησιού.

2..Οι μελετητές  στην σελίδα 89 της απόφασης της ΕΣΑΛ,  μεταξύ των μέτρων που προτείνουν  για την νέα κυκλοφοριακή  και γεωμετρική διαμόρφωση του παραλιακού δρόμου, αναφέρουν: <<και  η διαμόρφωση πλάτους οδοστρώματος  σε όλο το μήκος,  επαρκούς  για την άνετη κυκλοφορία  μικρών και μεγάλων  οχημάτων (επιβατηγών, φορτηγών, λεωφορείων  αντίθετης κατεύθυνσης  κίνησης >>

Έχει κανείς αμφιβολία ότι το μπάζωμα μέρους της παραλίας δίπλα στον Φάρο και  η διαπλάτυνση του δρόμου   από το κτίριο του πρώην <ΑΜΑΝ> μέχρι και λίγο πριν τον Αγιο Φωκά  για να κυκλοφορούν ανεμπόδιστα  τουριστικά λεωφορεία  ταξί και άλλα οχήματα  ,  δεν θα απαξιώσει τις επιχειρήσεις   που λειτουργούν  κατά μήκος του δρόμου και  δεν θαμειώσει την αξία των ακινήτων  των ιδιοκτητών  τους;

Ποιός θα αποζημιώσει  όλους αυτούς;

Σήμερα η έντονα προβληματική σε προσβασιμότητα,  τους καλοκαιρινούς μήνες, κεντρική  οδική αρτηρία  της Σκάλας, από τον νέο βραχίονα της Μαρίνας μέχρι και τον Άγιο Φωκά, θα επεκταθεί μέχρι και τον Φάρο του Κονσολάτου με το σχεδιαζόμενο έργο της προβλήτας.

Η επιδείνωση  των συνθηκών κυκλοφορίας στη Σκάλα που θα είναι συνέπεια της νέας  προβλήτας επηρεάζει  σοβαρά μεσομακροπρόθεσμα την ποιότητα του τουριστικού προϊόντος που προσφέρει το νησί μας και επομένως τις προοπτικές αύξησης των εσόδων  όλων των κατοίκων

3,- Είναι  βασική  υποχρέωση των αρμόδιων   φορέων   να υπάρχει  εμπεριστατωμένη  οικονομική μελέτη για αυτού του μεγέθους  δημόσια   έργα που να δικαιολογούν  στοιχειοθετειμένα  την κατασκευή τους.

Δεν φαίνεται να υφίσταται τέτοια μελέτη σε καμμία από τις παραπάνω αποφάσεις .

Σχετικά,  στις  μελέτες αναφέρονται  προβλέψεις αφίξεων κρουαζιερόπλοιων και επιβατών  που δεν δικαιολογούν την  κατασκευή της προβλήτας. Ήτοι,  στην  απόφαση   53315/16.10.2019,  στην  σελίδα 16,  στον πίνακα 2 (πίνακας 5,6 της μελέτης ΕΣΑΛ) παρατίθενται οι προβλέψεις  της μελλοντικής κίνησης  του λιμένα Πάτμου. Οι μελετητές  λοιπόν προβλέπουν μεταξύ άλλων  και  τα κάτωθι:

Για λόγους σύγκρισης, παραθέτουμε  επίσης και τα επίσημα πραγματικά στοιχεία τουΛιμεναρχείου για την κρουαζιέρα της περιόδου 2013-2021:

 Παρατήρηση 1^η

Οι μελετητές προβλέπουν  για τα οχήματα με προορισμό την Πάτμο αύξηση του   αριθμού τους από  14.579 το 2013 σε 23.151 το 2028 (δηλαδή στα επόμενα 5 έτη) και σε 32.031 το 2038.

-Πώς θα αντιμετωπιστεί ο   υπερδιπλασιασμός των οχημάτων αυτών μέσα στο κοντινό  μέλλον;

Αναμφίβολα αυτό καθιστά ακόμη πιο επείγουσα  την ανάγκη της οδικής  παράκαμψης  του οικισμού της Σκάλας

Παρατήρηση 2^η

Στις μελέτες των  αποφάσεων αυτών γίνεται   πρόβλεψη για αύξηση επιβατών κρουαζιέρας από 102.204 το 2013 σε 129.680   το 2028.  Σημειώνουμε  ότι –  σύμφωνα  με τα πραγματικά στοιχεία του Λιμεναρχείου – οι επιβάτες κρουαζιέρας  το  2015  ήταν 124.476.    Δηλαδή οι υφιστάμενες λιμενικές εγκαταστάσεις εξυπηρέτησαν   124.476 το 2015  σε σύγκριση  με την αύξηση μέχρι το 2038  σε 151.988 επιβάτες που είναι και το εκτιμώμενο από τους μελετητές όφελος   για την οικονομία   του νησιού  από  την κατασκευή της προβλήτας.

Είναι λογικό να υποθέσει κανείς ότι  οι υφιστάμενες λιμενικές εγκαταστάσεις  θα μπορούσαν να απορροφήσουν την προβλεπόμενη από τους μελετητές αύξηση των επιβατών,  κατά 27.512,  μέσα σε 25 χρόνια (δηλαδή κατά 1.100 επιβάτες τον χρόνο)  με ηπιότερης μορφής παρεμβάσεις  στον υφιστάμενο προβλήτα και σε κάθε περίπτωση  η προβλεπόμενη αύξηση  στους  επιβάτες κρουαζιέρας δεν δικαιολογεί την πολύ μεγάλη  αλλοίωση της φυσιογνωμίας του  τουριστικού  προϊόντος  <<Προορισμός Πάτμος >>  που θα προκαλέσει η σχεδιαζόμενη  νέα προβλήτα σε βάρος της συντριπτικής πλειοψηφίας των  εξαρτώμενων από τον τουρισμό κατοίκων του νησιου.

Συνεπώς ως προς  τι  το μέγιστο αυτό  επιπόλαιο  έργο;

4.- Στις ανωτέρω δύο αποφάσεις  πουθενά δεν αναφέρεται  η αισθητική ζημιά που θα  επιφέρει  η κατασκευή της νέας προβλήτας στην φήμη του νησιού ούτε έχει  ληφθεί υπ’όψη η φέρουσα ικανότητα του νησιού.

Σε πρόσφατο νόμο (4964/22, άρθρο 64) το υπουργείο Περιβάλλοντος ήρθε για πρώτη φορά να δώσει έναν πρώτο νομοθετικό ορισμό του όρου <<Φέρουσα Ικανότητα του χώρου>>: «Ως Φέρουσα Ικανότητα ενός χωρικού συστήματος νοούνται τα μέγιστα ανεκτά όρια επιβαρύνσεων ή και μεταβολών των συνθηκών που επικρατούν σε αυτό, πέραν των οποίων παύει να υπάρχει ισορροπία ανάμεσα στο φυσικό περιβάλλον, την οικονομία και την κοινωνία που διαβιοί σε αυτό, με αποτέλεσμα να προκαλούνται υπέρμετρες ή μη αναστρέψιμες φθορές στο φυσικό περιβάλλον και να ασκούνται αρνητικές πιέσεις στο ανθρωπογενές περιβάλλον και στην κοινωνία».

Σύμφωνα με τη ρύθμιση, θα ακολουθήσει προεδρικό διάταγμα (άρα κείμενο που θα ελεγχθεί προδικαστικά από το ΣτΕ) με το οποίο θα προσδιοριστεί η μεθοδολογία για την εκτίμηση της φέρουσας ικανότητας και τα όρια που αυτή θα θέτει.

Συνοπτικά  η θέση μας  είναι ότι  ασφαλώς και θεωρούμε  θεμιτή  την αύξηση  των εσόδων των κατοίκων του νησιου που  εξαρτώνται από την  κρουαζιέρα,  η οποία όμως δεν αποδεικνύεται σε  καμμία από τις ανωτέρω δύο αποφάσεις ότι θα προκύψει από την κατασκευή της  νέας προβλήτας.