του Νικόλαου Μωραΐτη, μέλους του Ιππόκαμπου
δημοσιεύτηκε στα Πατμιακά Χρονικά
Όταν γίνεται εμφανής η παρανόηση του όρου «οικονομική ανάπτυξη» και προς χάριν της προωθούνται μη στοιχειοθετημένες και επιβλαβείς για το μέλλον της Πάτμου λύσεις, αφυπνίζεται το ενδιαφέρον και Πατινιωτών που δεν συχνάζουν τακτικά στα «social media» για να δημοσιοποιούν τις απόψεις τoυς , σεβόμενοι την πατινιώτικη παραδοχή «η τύχη του νησιού είναι ή στον πιλότο ή στον άγιο».
Είναι Πατινιώτες με αδιαμφισβήτητη αγάπη για το νησί και τους συμπατριώτες τους και εφεξής θα συντάσσονται με όλες εκείνες τις μορφές δράσεων που πιστεύουν ότι θα βοηθήσουν στην κατανόηση από τους κατοίκους του νησιού του ποιός είναι ο ευλογημένος αυτός τόπος που ζουν και πόσο ευαίσθητη για το μέλλον του είναι η έννοια της καλώς νοούμενης οικονομικής ανάπτυξης χωρίς την αλλοίωση της φυσιογνωμίας του νησιού, που είναι και ο κύριος πόλος προσέλκυσης επισκεπτών.
Το αποκαλούμενο Master Plan ανάπτυξης του Νησιού παρουσιάζει- κατά την άποψή μου- εκτός των άλλων μειονεκτημάτων του και τις κάτωθι πολύ σημαντικές αδυναμίες:
α) Έλλειψη στοιχειοθέτησης των βασικών παραγόντων και πραγματικών δεδομένων του τουριστικού τομέα του νησιού, στα οποία θα’ πρεπε να είχε βασιστεί η πρόταση για την κατασκευή της νέας προβλήτας.
β) Λανθασμένη ιεράρχηση στην ικανοποίηση /λύση βασικών προβλημάτων υποδομών του νησιού.
Και
γ) Ελάχιστη έως και παντελής Δημόσια Διαβούλευση του Master Plan.
Αναλυτικότερα σχετικά με το πρώτο:
– Άγνοια των πηγών προέλευσης του εισοδήματος της Πάτμου από τον τουρισμό.
Ως ένας Δήμος, του οποίου η αύξηση του πληθυσμού τα τελευταία 40-50 χρόνια ξεπέρασε το 60% (από 2.100 περίπου πληθυσμό την 10ετία του ‘70 σε 3.500 περίπου κατοίκους σήμερα –ο πραγματικός πληθυσμός μπορεί να ξεπερνά και τους 3.500 κατοίκους-), θα πρέπει να στηρίζει τις αποφάσεις και τις προτάσεις του για σημαντικές αλλαγές στις υποδομές και στην μορφολογία του νησιού, όπως αυτή του Master Plan, στην ακριβή γνώση των πηγών παραγωγής πλούτου του νησιού.
Συγκεκριμένα θα ‘πρεπε να κατέχει και να διατηρεί στοιχεία, όπως
- Αφίξεις παραθεριστικών τουριστών
Πληρότητα ξενοδοχείων/δωματίων ανά μήνα, διάρκεια παραμονής ανά τουρίστα , μέση δαπάνη σε δωμάτια και κατανάλωση ανά τουρίστα (εστιατόρια, καταστήματα κλπ ), καθώς και η ποσοστιαία συμμετοχή της κάθε πηγής εισοδήματος στα συνολικά έσοδα του νησιού από τον τουρισμό; - Αφίξεις κρουαζιερόπλοιων .
Πόσα πλοία και πόσοι επιβάτες έρχονται ημερησίως, εβδομαδιαίως και μηνιαίως; Ποιά είναι η δαπάνη- ανά επιβάτη- σε εστιατόρια και σε καταστήματα; Τι πλήρωσαν για εκδρομή στο Μοναστήρι, στο Ιερό Σπήλαιο και στον γύρο του νησιού; Τι μένει από αυτές τις δαπάνες στο νησί; Ποιά είναι η ποσοστιαία συμμετοχή της κρουαζιέρας στα συνολικά έσοδα του νησιού;
Τα στατιστικά αυτά στοιχεία είναι απαραίτητα σε οποιαδήποτε μελέτη που αφορά τους συντελεστές αυτούς και η συγκέντρωση /διατήρησή τους -μέσω εταιρείας ερευνών – είναι σήμερα προϋπόθεση για τον σοβαρό και αποτελεσματικό προγραμματισμό δράσεων σε πολλούς Δήμους /τουριστικούς προορισμούς της Ελλάδας.
Κανένα από τα στοιχεία αυτά δεν φαίνεται να έχει χρησιμοποιηθεί από τον Δήμο ή την Περιφέρεια για να δικαιολογηθεί η απόφαση της κατασκευής της νέας προβλήτας.
Στις μελέτες αυτές δεν έχουν απαντηθεί ερωτήματα όπως :
– Πόσοι επί πλέον επιβάτες πρόκειται να βγαίνουν έξω από το κρουαζιερόπλιο που θα πλευρίζει στην νέα προβλήτα;
– Ποιά προβλέπεται να είναι η εκτιμώμενη δαπάνη, ανά πρόσθετο επιβάτη;
– Ποια θα είναι η συνολική ετήσια αύξηση των εσόδων του νησιού από αυτούς τους επί πλέον επιβάτες;
– Ποιά είναι η εκτίμηση των αρνητικών συνεπειών των επεμβάσεων του έργου, τόσο στην φυσιογνωμία του νησιού όσο και στα εισοδήματα των κατοίκων του, σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα;
Οι συνέπειες αυτές θα προέλθουν σταδιακά και μακροπρόθεσμα, με βεβαιότητα, από την χειροτέρευση /υποβάθμιση του προσφερόμενου προϊόντος , δηλαδή την τσιμεντοποίηση και το μπάζωμα της φυσικού κάλλους ακτογραμμής που θα έχει ως συνέπεια την σταδιακή μείωση ή χειροτέρευση στην ποιότητα του παραθεριστικού τουρισμού που αφήνει το μεγαλύτερο ποσοστό εσόδων στο νησί και από τον οποίο επωφελείται η συντριπτική πλειοψηφία των κατοίκων, έναντι της κατά πολύ μικρότερης συμμετοχής της κρουαζιέρας.
Έχουμε δυστυχώς να επιδείξουμε αρκετά παραδείγματα τουριστικών προορισμών στην Ελλάδα, όπου λόγω τσιμεντοποίησης και σταδιακής καταστροφής του φυσικού ανάγλυφου (π.χ. Άγιος Νικόλαος Κρήτης , Μάλια Κρήτης, Μωραϊτικα Κέρκυρας κλπ), ενώ ξεκίνησαν τις δεκαετίες 1970-1980 με τις καλύτερες συνθήκες οικονομικής ανάπτυξης, δηλαδή συνεχείς ετήσιες αυξήσεις αφίξεων τουριστών, ετήσιες αυξήσεις στις τιμές δωματίων και υπηρεσιών, αυξήσεις στις αξίες των ακινήτων και επιχειρήσεων των κατοίκων τους, είναι σήμερα υποβαθμισμένες, με σημαντική μείωση εσόδων, λόγω άναρχης δόμησης και υποβάθμισης των υποδομών τους. Αυτή η εξέλιξη είχε ως αποτέλεσμα την προσέλκυση μεγάλης μάζας πολύ φτηνού τουρισμού, με συνέπεια την μείωση του συνολικού εισοδήματος και της αξίας ακινήτων και επιχειρήσεων των κατοίκων τους.
Εύλογο είναι το ερώτημα «θα είναι τόσα πολλά τα οφέλη από την αόριστα επικαλούμενη αύξηση των εσόδων που θα προέλθει από τον αόριστα επικαλούμενο πρόσθετο αριθμό των επιβατών κρουαζιερας που να δικαιολογεί την μακροπρόθεσμη ζημία που θα προέλθει στο συνολικό εισόδημα του νησιού από την κακοποίηση του φυσικού του περιβάλλοντος;
Η φυσιολογική ανασφάλεια των πατριωτών μας για την έκβαση κάθε τουριστικής περιόδου και επομένως για την σταθερότητα του ετήσιου εισοδήματός τους (τα έσοδα 2-3 καλοκαιρινών μηνών θα πρέπει να στηρίξουν διαβίωση 12 μηνών), μολονότι δεν παραβλέπεται, δεν θα πρέπει να υποτιμά τις μακροπρόθεσμες συνέπειες προτεινόμενων δράσεων με το ευκολο και επιπόλαιο σύνηθες σχόλιο «ποιός ζει και ποιός πεθαίνει σε 30-40 χρόνια».
Υπάρχουν σήμερα ακριβείς μαθηματικοί μέθοδοι ποσοτικής εκτίμησης των αρνητικών συνεπειών αυτών των παραγόντων και, οποιοδήποτε σχόλιο ότι πρόκειται για ιδανικές μεθόδους αξιολόγησης που δεν είναι εύκολα διαθέσιμες ή κοστίζουν ακριβά, προέρχεται είτε από άγνοια της πραγματικότητας ή εκ του πονηρού.
Αγνόηση του έντονου κυκλοφοριακού προβλήματος
Οι περισσότεροι τουρίστες αλλά και κάτοικοι του νησιού αντιμετωπίζουν πρόβλημα διέλευσης (αμάξι, μηχανάκι,πεζοί) του άξονα Γυναικοκλούμπι – παραλία Άγιος Θεολόγος, κατά τους μήνες τουριστικής αιχμής, τον Ιούλιο και Αύγουστο και ιδίως τις ώρες αποβίβασης και επιβίβασης των πλοίων της ακτοπλοϊας.
Ερωτήματα:
– Πώς θα διέρχονται τα τουριστικά λεωφορεία από την κουτσουρεμένη παραλία του Κονσολάτου που σήμερα δεν χωρούν να περάσουν δυο μικρά ιδιωτικά αυτοκίνητα;
Ποιά είναι η εκτίμηση της επιβάρυνσης επί του μέγιστου κυκλοφοριακού προβλήματος του νησιού;
Δεν φαίνεται να έχει γίνει καμμία εκτίμηση στο Master Plan του πρόσθετου φορτίου κυκλοφορίας που θα προέλθει από το μερικό μπάζωμα της ακτογραμμής από τον Φάρο του Κονσολάτου και την μετατροπή του σε πάρκιν/σημείο επιβίβασης/ αποβίβασης επιβατών κρουαζιέρας .
Ούτε φαίνεται να έχει γίνει καμμία πρόβλεψη για το φορτίο κυκλοφορίας που θα δημιουργηθεί από την μεταφορά εξυπηρέτησης των εμπορικών πλοίων από την Σκάλα στο Μέρικα (ένα από τα άλλα θέματα που καταπιάνεται το Master Plan).
Ο Δήμος και η Περιφέρεια έχουν δαπανήσει πολύ χρόνο και χρήμα του κάθε Έλληνα και /Πάτμιου φορολογούμενου κατοίκου σε ένα αγνώστου αποτελέσματος έργο, αντί να ασχοληθούν πρωτίστως με το μεγάλο πρόβλημα της κυκλοφορίας που θα εντείνεται εύλογα, όσο θα επιδιώκεται η αύξηση του αριθμού των αφίξεων τουριστών, χωρίς τον έλεγχο του αριθμού των τροχοφόρων και χωρίς την πρόβλεψη πρόσθετων χώρων πάρκιν.
Η προτεραιότητα στην βελτίωση /λύση του κυκλοφοριακού είναι αδιαμφισβήτητη.
Β. Δεν θα είναι υπερβολή να προβλέψουμε οτι οι αγνοηθείσες συνέπειες του Master Plan επί του κυκλοφοριακού προβλήματος του νησιού θα είναι καταστροφικές μακροπρόθεσμα για τον τουρισμό και για το εισόδημα των κατοίκων του. Επομένως είναι αναγκαία η ευαισθητοποίηση των κατοίκων στην επιδίωξη λύσης πρώτα του προβλήματος κυκλοφορίας και μαζί των σοβαρών θεμάτων υποδομών. Τα θέματα καθαριότητας , βιολογικού καθαρισμού και ύδρευσης είναι από μόνα τους επείγουσας προτεραιότητας και προηγούνται έναντι όλων για μόνιμη λύση.
Γ. Ανεπαρκής Δημόσια Διαβούλευση
Γιατί δεν έγινε σοβαρή και επιμελημένη ενημέρωση των κατοίκων;
Η δεοντολογία μιας υπεύθυνης άσκησης των καθηκόντων της Δημοτικής αρχής και της Περιφέρειας υπαγορεύει και ο νόμος προβλέπει και επιβάλλει την συνολική γνώση του φακέλου που αφορά ένα τέτοιου μεγέθους έργο. Θεωρείται ενημέρωση και δημόσια διαβούλευση η διεξαγωγή της προβλεπόμενης διαδικασίας στην Ρόδο και όχι στην Πάτμο και η ανάρτηση των σχετικών δημοσιεύσεων στον τοπικό Τύπο της Ρόδου και όχι της Πάτμου;
Η πληροφόρηση και η δημόσια συζήτηση ενός έργου που προβλέπεται να επηρεάσει το μέλλον των κατοίκων του νησιού δεν θα’ πρεπε να εξαντλείται μόνο στις συζητήσεις στο Δημοτικό Συμβούλιο αλλά σε μια συνετή και ωφέλιμη για τους κατοίκους σπίτι με σπίτι ενημέρωση και δημόσια ανταλλαγή απόψεων.
Είναι κρίμα που δεν έγινε τίποτα προς την κατεύθυνση αυτή και η πλειοψηφία των κατοίκων δεν γνωρίζει σχεδόν τίποτα παρά μόνον αοριστίες και αστήρικτη φημολογία οτι το Master Plan θα επιτύχει την οικονομική ανάπτυξη του τόπου.
Κλείνοντας σημειώνω ότι υπάρχουν βέβαια και άλλα θέματα με τα οποία καταπιάνεται το Master Plan που θα πρέπει να επαναξιολογηθούν, ανεξαρτήτως του βασικού θέματος της προβλήτας του Λιμένα Σκάλας, όπως π.χ. είναι το κτίριο Sengen, για τα οποία θα πρέπει να επιδιωχθούν εναλλακτικές λύσεις ανταπόκρισης στις υποχρεώσεις μας αλλά και προστασίας της φυσιογνωμίας του λιμανιού.
Σημείωση
Ο αρθρογράφος έχει διατελέσει Γενικός Διευθυντής τράπεζας με κύρια αρμοδιότητα, επί είκοσι χρόνια, την χρηματοδότηση του Ελληνικού Τουρισμού και έχει συνεργαστεί στενά με κύριους θεσμικούς και επιχειρηματικούς φορείς του τουριστικού κλάδου.
0 Σχόλια